C VİTAMİNİ (ASKORBİK ASİT)
Bitki ve bazı hayvanlar tarafından sentezlenebildiği halde insan vücudunda sentezlenemeyen, besinlerle alınması zorunlu olan en dayanıksız vitamindir. Alkali ortama karşı çok hassastır, çabuk okside olur. Isı, ışık, havanın oksijeni, bakır, demir gibi metaller oksidasyonu hızlandırır.
Fonksiyonları:
- Vücudun savunma sisteminde en etkili etmendir. (bağ dokularının bir arada tutulmasını sağlar, bağışıklığı güçlendirir)
- Aminoasitlerin metabolizmasında rol alır.
- Kollajen sentezi için gereklidir.
- Kemik ve dişlerin dayanıklı olmasını sağlar.
- Kan damarları duvarlarının sağlıklı ve dayanıklı olmasını sağlar.
- Alerjik olayların şiddetini azaltır.
- Yara ve yanıkların kolay iyileşmesini sağlar.
- İnsulin, kortizon gibi ilaçlarla, cıva, kurşun gibi ağır metallerin olumsuz etkilerini gidermeye yardımcı olur.
- Demir ve folik asidin vücutta kullanılmasında önemli rol oynar.
- Antioksidan bir vitamindir.
Vitamin C yetersizliğinde; diş etlerinde kanama, dişlerde anormallikler, yorgunluk, isteksizlik ve eklem ağrıları görülebilir. C vitamininin ileri derecede yetersizliğinde; “skorbüt” hastalığı görülür. Hastalık kıl diplerinde kanamalar, kemik, diş ve dişetlerinde bozukluklar, büyümede duraklama şeklinde başlar, ilerlediğinde enfeksiyonlara karşı dayanıksızlık, deride küçük kanamalar, depresyon görülür. Kişi tedavi edilmezse ölümle sonuçlanır. Fazla alındığı takdirde idrarla atılır. İhtiyaçtan çok fazla alımlarda böbreklerde taş oluşumuna, ishale, alerjik deri belirtilerine neden olabilir.
En Zengin Kaynakları:
Limon, portakal, mandalina gibi turunçgiller, çilek, böğürtlen, kuşburnu, domates, lahana, patates ile ıspanak, marul, yeşil biber asma yaprağı gibi yeşil yapraklı sebzeler zengin kaynaklarıdır. Bu besinleri taze olarak tüketmek, bekletmemek kayıpları önlemek açısından önemlidir. Günlük vitamin ihtiyacı ortalama 75-90 mg’dır. Çocukluk çağında, gebelikte ve emziklilikte, yanık veya yara tedavisinde ve ateşli hastalık döneminde vücudun ihtiyacı artar. Normalin 5-10 katı almak gerekmektedir.