DEMİR
Vücutta bulunan en önemli minerallerden biridir. Normal yetişkinlerin vücudunda 3-5 gram kadar demir bulunur. Bu demirin %60-70’i kanda oksijen taşınmasını sağlayan hemoglobinde bulunur. Demir kandan sonra en çok karaciğer, dalak ve kemik iliğinde bulunur. Bu organlardaki demir proteine bağlı olarak bulunur (bu yapıya ferritin denir).
Fonksiyonları:
- Vücudumuzda hayati önemi olan birçok proteinin yapısında bulunur.
- Demirin vücuttaki en önemli görevi, akciğerden aldığı oksijeni hücrelere taşıması ve orada - serbest bırakmasıdır.
- Demirin vücutta çok iyi bir döngüsü vardır. Yaklaşık %90’ı tekrar kullanılır.
- Fosfat içeriği fazla bir diyet demir emilimini azaltır. Ancak Protein içeriği yüksek bir diyet demir emilimini arttırmaktadır.
Vücutta demir eksikliği kansızlığa sebep olur. Kansızlık durumunda hemoglobin miktarı, alyuvarların sayısı ve diğer kan yapı elemanların miktarı düşer. Bunun sonucu olarak kişilerde baş ağrısı, baş dönmesi, iştahsızlık ve yorgunluk görülür. Demir metabolizmasının en önemli özelliklerinden birisi vücuda alınan demirin kolay kolay atılmamasıdır. İnsanda demir kaybı sadece sindirim sistemi ve üriner sistem hücrelerinin kaybı ve kanama ile olmaktadır. Aşırı kanamalarda dışarıdan fazla demir verilmesi gerekir. Demir emilimini artıran yiyecekler: C vitamininden zengin yiyecekler (mandalina, portakal, limon, kivi, kayısı, domates vb). Demir emilimini azaltan yiyecekler: çay, kahve, soya ürünleri, kepek, lif, süt
En Zengin Kaynakları:
Demirin en önemli kaynağı hayvansal kaynaklı olarak karaciğer başta olmak üzere kırmızı etler, böbrek, akciğer, dalak, yürek ve yumurta sarısıdır. Bitkisel kaynaklı besinlerin birçoğunda demir vardır, ancak bunların emilim oranı düşüktür (ancak pekmezin yüksektir). Kuru baklagiller, pekmez, tahin, fındık, fıstık, kabak ve ayçiçeği çekirdeğinde, ıspanak, buğdaygiller vb. bitkisel gıdalarda bulunur. Yetişkinlerde 10-15 mg demir ihtiyacı vardır. Gebelikte bu ihtiyaç artar (25-27 mg).